มีความเชื่อว่า ฉีดโบท็อกเยอะไปไม่ดี เปลี่ยนยี่ห้อโบท็อกบ่อย ๆ แล้วเสี่ยงดื้อโบท็อก ถ้าดื้อโบท็อกแล้วจะฉีดไม่เห็นผล สิ่งเหล่านี้เป็นเรื่องจริงไหม? เพื่อให้การฉีดโบท็อกปลอดภัยขึ้น บทความนี้จะมาช่วยคลายข้อกังวลเกี่ยวกับอาการดื้อโบท็อก ดื้อโบท็อกรักษาได้ไหม มีวิธีป้องกันยังไง บทความนี้ มีคำตอบ
ดื้อโบท็อกคืออะไร?
การดื้อโบท็อกคือภาวะที่จะเกิดขึ้นหลังฉีดโบท็อกไปแล้ว 2-4 สัปดาห์แต่ไม่เห็นการเปลี่ยนแปลงใดๆ ไม่รู้สึกว่ากรามเล็กลง กัดฟันแล้วก้อนกล้ามเนื้อกรามยังเด้งอยู่ หรือริ้วรอยบริเวณหน้าผากไม่ลดลง ยังสามารถเลิกคิ้วขมวดคิ้วได้
อย่างที่เรารู้กันว่าโดยปกติโบท็อกที่หมอความงามใช้จะช่วยลดการทำงานของกล้ามเนื้อ เพื่อทำให้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ ดูเล็กลง ริ้วรอยจางลง ผิวเต่งตึงขึ้น เพราะฉะนั้นเมื่อมีอาการดื้อโบท็อก ถึงฉีดเข้าไปที่จุดฉีด Botox จุดเดียวกัน จำนวนยูนิตเท่ากันกับคนทั่วไป แต่คนที่ดื้อโบท็อกจะไม่เห็นผลอะไร กล้ามเนื้อกรามไม่ลดลง เท่ากับว่าเสียเงินไปฟรี ๆ นั่นเอง
ลักษณะอาการดื้อโบท็อกเป็นยังไง?
อาการดื้อโบท็อกสามารถสังเกตได้เป็น 3 ระดับหลัก ๆ ดังนี้
- ระดับที่ 1 : ปกติฉีดโบท็อกในปริมาณเท่าเดิมแล้วได้ผล แต่พอมีภาวะดื้อโบท็อกขึ้นมา ผลลัพธ์กลับไม่ดีเหมือนเดิมแล้ว ริ้วรอยอาจลดลงน้อยลงหรือจางช้ากว่าปกติ
- ระดับที่ 2 : ต้องใช้โบท็อกเยอะกว่าเดิม เพื่อให้เห็นผลชัดขึ้น ไม่เหมือนเมื่อก่อนที่ใช้ปริมาณมาตรฐานแล้วได้ผลดี
- ระดับที่ 3 : ระดับนี้ต่อให้เพิ่มปริมาณโบท็อกมากขึ้น ก็ไม่ช่วยให้ริ้วรอยลดลงหรือปรับรูปหน้าได้เลย เช่น หลังฉีดโบกรามแล้วกรามไม่ลด ขนาดกล้ามเนื้อไม่ลดลง ไม่ได้ผลลัพธ์ตามที่คลินิกโฆษณา
สาเหตุของการดื้อโบท็อก
โบท็อกเป็นโปรตีนประเภทหนึ่งที่สามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกัน (Antibody) ของร่างกายได้ ซึ่งเป็นเรื่องปกติ แต่ถ้าใช้โบท็อกปลอม โบท็อกหิ้ว ใช้ยาไม่มีมาตฐาน ร่างกายก็จะยิ่งสร้างภูมิต้านทานมากขึ้น จนเกิดการดื้อโบท็อกได้ ทำให้ฉีดโบท็อกกราม ฉีดโบลดริ้วรอยแล้วไม่เห็นผล หรือได้ผลน้อยกว่าที่เคย
สาเหตุที่ทำให้ดื้อโบท็อก
1. โบท็อกปลอม & โบท็อกหิ้ว : อาการดื้อโบท็อกจะเจอเยอะในกลุ่มคนที่ใช้โบท็อกปลอมหรือโบท็อกหิ้ว เพราะโบท็อกเป็นยาที่ต้องเก็บในอุณหภูมิ 2-8 องศาเท่านั้น ถ้าร้อนเกินไปจะทำให้ยาเสื่อมคุณภาพได้ ซึ่งโบท็อกหิ้วที่ลักลอบนำเข้ามาแบบผิดกฎหมายจะไม่สามารถควบคุมอุณหภูมิได้ตลอดการขนส่ง ทำให้ยาเสียคุณภาพ เมื่อฉีดเข้าไปก็จะยิ่งกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิต้านทานมากขึ้น ยิ่งฉีดโบท็อกหิ้วหรือโบท็อกปลอมซ้ำๆ โอกาสดื้อโบท็อกจะยิ่งเพิ่มขึ้น
2. ฉีดบ่อยเกินไป : ในอีกกรณีก็จะเป็นการการฉีดโบท็อกบ่อยหรือถี่เกินไป หลายคนอยากสวยเร็ว ๆ ใช้หน้าบ่อย ออกงานบ่อย และเชื่อว่าจะต้องฉีดโบท็อกทุกเดือนหรือทุกสองเดือน ทั้งที่แพทย์แนะนำให้เว้นระยะห่างอย่างน้อย 4-6 เดือน การเติมโบท็อกบ่อยทำให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันมากขึ้นเรื่อย ๆ จนสุดท้ายฉีดเท่าไหร่ก็ไม่เห็นผล เพราะฉะนั้น ควรฉีดตามคำแนะนำของแพทย์และฉีดโบท็อกซ้ำตามเวลาที่เหมาะสม
3. ฉีดในปริมาณมากเกินไป :มีความเข้าใจผิดๆ ว่าฉีดโบท็อกเยอะ ๆ แล้วจะช่วยให้ผลลัพธ์ชัดเจนขึ้น อยู่ได้นานขึ้นด้วย ซึ่งไม่จริงเลย การฉีดโบท็อกปริมาณเยอะๆ ในครั้งเดียว ไม่สามารถการันตีว่าโบท็อกจะอยู่ได้นานขึ้น เพราะเมื่อฉีดโบท็อก ร่างกายจะดูดซึมโบท็อกได้ในปริมาณนึงเท่านั้น ส่วนที่ไม่ถูกดูดซึมจะถูกขับออก และ ดังนั้นการฉีดเยอะเกินไป หรือมากกว่า 300 ยูนิต เป็นปริมาณโบท็อกที่เยอะเกินที่ร่างกายจะรับไหว (Overdoes) อาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงที่อันตราย หรือเป็นสาเหตุให้ดื้อโบท็อกได้
การฉีดโบท็อกจึงควรฉีดกับแพทย์ เพื่อประเมินจำนวนยูนิตที่ควรใช้
4. การปฏิบัติตัวหลังฉีดโบท็อก: เรื่องสภาพร่างกายและการดูแลหลังฉีดก็มีส่วนทำให้ดื้อโบท็อกได้เหมือนกัน หรือบางคนที่สงสัยว่าโบท็อกสลายเร็วเพราะอะไร ส่วนหนึ่งก็เพราะการดูแลตัวเองหลังฉีดโบท็อก ซึ่งคนที่มีการแสดงสีหน้าบ่อย ๆ นวดหน้าแรง ๆ ชอบนั่งหน้าเตาร้อน เข้าห้องอบซาวน่า หรือเลเซอร์ ก็จะทำให้โบท็อกออกฤทธิ์ได้ไม่เต็มที่ จนต้องฉีดบ่อยขึ้น
ดื้อโบท็อก รักษาได้ไหม?
คำถามที่หลายคนสงสัยคือ ถ้าดื้อโบท็อก รักษาได้ไหม? คำตอบคือ แก้ได้ แต่ไม่ใช่ว่าจะได้ผล 100% กับทุกคน ซึ่งวิธีรักษาก็คือ
- เปลี่ยนยี่ห้อโบท็อกตามที่แพทย์แนะนำ ทุกวันนี้มีโบท็อกหลายยี่ห้อ แต่ละยี่ห้อจะมีโครงสร้างทางเคมีต่างกัน ถ้าร่างกายดื้อกับยี่ห้อหนึ่ง การเปลี่ยนไปใช้อีกยี่ห้อหนึ่งอาจช่วยได้ เพราะร่างกายจะยังไม่สร้างภูมิคุ้มกันต่อโครงสร้างของยาตัวใหม่ บางคนที่เคยใช้โบท็อกเกาหลีอาจลองเปลี่ยนไปใช้โบท็อกประเทศอื่น ๆ แทน แนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพื่อเลือกยี่ห้อที่เหมาะกับอาการดื้อโบท็อกของคุณมากที่สุด
- หยุดฉีดโบท็อก 2-3 ปี (ระยะเวลาขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล) สำหรับบางคนการพักหรือหยุดฉีดโบท็อกไปก่อน อาจช่วยให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายลดลง และอาการดื้อยาค่อย ๆ หายไปได้ ในช่วงที่ไม่ได้ฉีดก็อาจจะเปลี่ยนไปดูแลความสวยด้วยวิธีอื่นแทน เช่น ทำทรีตเมนต์ด้วยเลเซอร์ ฟิลเลอร์ หรือการดูแลผิวด้วยสกินแคร์ที่มีส่วนผสมของสารต้านริ้วรอย
ต้องเข้าใจว่า ไม่ใช่ทุกคนที่หยุดฉีดแล้วจะหายดื้อโบท็อก เพราะบางคนที่มีอาการดื้อโบรุนแรงมาก ๆ อาจจะดื้อโบท็อกไปตลอดชีวิต ในกรณีนี้ การหาทางเลือกอื่นในการดูแลความสวยน่าจะเป็นทางออกที่ดีกว่า อย่าหลงเชื่อคำโฆษณาโอ้อวดสรรพคุณ โบท็อกราคาถูกที่อาจเป็นของปลอมและทำให้อาการดื้อยาแย่กว่าเดิม
วิธีป้องกันไม่ให้เกิดการดื้อโบท็อก
วิธีป้องกันการดื้อโบท็อกให้ได้ผลจริง มีดังนี้
- เว้นระยะห่างระหว่างในการฉีดอย่างเหมาะสม ควรเว้นอย่างน้อย 4-6 เดือน เพื่อให้ร่างกายได้พักและลดโอกาสสร้างภูมิคุ้มกัน
- เลือกใช้ผลิตภัณฑ์โบท็อกแท้ที่ได้รับการรับรองมาตรฐานจากองค์การอาหารและยาเท่านั้น เพราะผลิตภัณฑ์ปลอมอาจมีส่วนผสมไม่บริสุทธิ์ เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดอาการแพ้โบท็อกและดื้อยาได้
- เลือกแพทย์ที่มีประสบการณ์ ซึ่งจะประเมินปริมาณโบท็อกที่เหมาะสม มีเทคนิคการฉีดที่แม่นยำ และให้คำแนะนำเกี่ยวกับระยะเวลาที่เหมาะสมในการฉีดครั้งต่อไปได้อย่างถูกต้อง
- การเปลี่ยนยี่ห้อโบท็อก ถ้าใครที่อยากลองเปลี่ยนยี่ห้อโบท็อกใหม่ แนะนำให้รอให้โบท็อกที่เคยฉีดหมดฤทธิ์เต็มที่ก่อน หรือประมาณ 4-6 เดือนหลังฉีด และไปปรึกษาแพทย์ก่อนเพื่อประเมินความเหมาะสม
อ่านเพิ่มเติมเรื่อง โบท็อกยี่ห้อไหนดี อเมริกา เกาหลี อังกฤษ และเยอรมันต่างกันยังไง?
สรุป
การดื้อโบท็อกเกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่สาเหตุหลัก ๆ มักมาจากการฉีดโบท็อกปลอม โบท็อกหิ้วที่ไม่มาตรฐาน ใครที่อยากปรับรูปหน้าให้เรียวสวย ไม่เสี่ยงดื้อโบท็อก ลองมาปรึกษาคุณหมอที่ Aura Bangkok Clinic คลินิกฉีดโบท็อกมาตรฐานอเมริกา เปิดให้บริการนานกว่า 9 ปี ดูแลลูกค้ากว่าสองแสนเคส มีบริการวิเคราะห์รูปหน้าโดยแพทย์ แก้ปัญหาอย่างตรงจุด มีโบท็อกให้เลือกหลายยี่ห้อ ไม่ว่าจะเป็น Aestox, Allergan, Dysport, Nabota, Neuronox, Xeomin มีการโทรติดตามผลและให้คำปรึกษาหลังฉีด ดูแลลูกค้าทุกคนทุกเคส เพื่อความคุ้มค่า ปลอดภัย และผลลัพธ์ที่เห็นผลชัดเจน สนใจฉีดโบท็อก คลิก!!
Q&A
ยิ่งฉีดโบท็อกเยอะๆ ยิ่งคุ้มจริงไหม
ที่หลายคนเชื่อว่า ยิ่งฉีดโบท็อกเยอะ ยิ่งคุ้ม ฉีดโบท็อกเยอะๆ จะหน้าเรียวกว่าและอยู่ได้นานกว่า ไม่เป็นความจริง การฉีดโบท็อกปริมาณเยอะๆ ในครั้งเดียว ไม่สามารถการันตีว่าโบท็อกจะอยู่ได้นานขึ้น เพราะเมื่อฉีดโบท็อก ร่างกายจะดูดซึมโบท็อกได้ในปริมาณนึงเท่านั้น ส่วนที่ไม่ถูกดูดซึมจะถูกขับออก
ไม่แนะนำให้ฉีดโบท็อกปริมาณยูนิตเยอะๆ เกิน 300 ยูนิตขึ้นไปในครั้งเดียว เพราะปริมาณโบท็อกที่เยอะเกินที่ร่างกายจะรับไหว (Overdoes) อาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงที่อันตราย หรือเป็นสาเหตุให้ดื้อโบท็อกได้
ฉีดโบท็อกแท้แล้วหน้าแข็ง ตาแข็ง เกิดจากอะไร? แก้ไขยังไง?
โอกาสที่ฉีดโบท็อกแล้วหน้าแข็ง หน้าไม่เท่ากัน ตาแข็ง ยิ้มไม่สุด เกิดจากการประเมินที่ผิดพลาดของหมอ เช่น คำนวณปริมาณโบท็อกไม่พอดีกับจุดที่ต้องการฉีด ทำให้โบท็อกกระจายเป็นวงกว้างเกินไป เลือกยี่ห้อโบท็อกไม่เข้ากับปัญหา หรือฉีดผิดตำแหน่ง
โบท็อก คือ สารสังเคราะห์ที่ร่างกายจะดูดซึมไปใช้ ไม่เหมือนฟิลเลอร์ที่เป็นสารเติมเต็ม ที่สามารถฉีดสลายได้ ดังนั้นถ้าพบปัญหาหน้าแข็ง หน้าไม่เท่ากัน ตาแข็ง ยิ้มไม่สุดจากการฉีดโบท็อก ต้องรอให้โบท็อกซ์หมดฤทธิ์ไปเอง ออร่าจึงย้ำเสมอว่าก่อนจะฉีดโบท็อก ควรศึกษาคุณสมบัติของโบท็อก และเช็คประวัติคุณหมอ & ประวัติคลินิกก่อนฉีด ไม่ควรฉีดโบท็อกกับหมอเถื่อนหรือหมอกระเป๋า
เว้นระยะเวลาในการฉีดโบท็อกนานเกินไป(1 ปีขึ้นไป) หรือไม่ได้ฉีดตามรอบที่คลินิกแนะนำ กรามจะใหญ่ขึ้น ริ้วรอยจะเยอะกว่าเดิมไหม
โดยปกติโบท็อกจะอยู่ได้ประมาณ 3-5 เดือน ถึงตัวยาหมดฤทธิ์และสลายจากออกจากร่างกายจนหมดแล้ว ก็ไม่ได้ทำให้กรามใหญ่ขึ้น หรือริ้วรอยเยอะไปกว่าเดิม
การที่กรามดูใหญ่ ริ้วรอยชัดขึ้น เป็นเพราะกล้ามเนื้อกลับมาทำงานตามปกติ และจริงๆ แล้ว การเคี้ยวอาหาร การพูด การยิ้ม การแสดงสีหน้าในชีวิตประจำวัน ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้กล้ามเนื้อกราม กล้ามเนื้อบนใบหน้าทำงานอยู่แล้ว จึงเป็นเรื่องปกติที่หลังจากโบท็อกหมดฤทธิ์ กรามหรือริ้วรอยจะกลับมานั่นเอง
อ้างอิง
Cadwell, K. (2023, March 23). What Is Botox Resistance and How to Deal with It? VibrantSkinBar. https://vibrantskinbar.com/blog/botox-resistance/
karen. (2024, November 27). Botox Resistance: Understanding The Causes And Solutions | Radiant Facial Rejuvenation. Radiant Facial Rejuvenation. https://radiantfr.com/botox-resistance-understanding-the-causes-and-solutions/
Movassaghi, D. K. (2018, June 25). What is BOTOX Resistance? And How Can I Avoid It? Dr. Movassaghi. https://www.drmovassaghi.com/blog/what-is-botox-resistance-how-to-avoid-it/
